1948 yılında Rickes ve arkadaşları tarafından, karaciğerden ayırdıkları kırmızı renkli kristal yapıya, B12 Vitamini (Kobalamin) adı verilmiştir. Bu vitaminin eksikliğinin günümüzde daha çok farkına varılmaya başlanmıştır. Toplumun %50’sinin Vitamin B12 seviyeleri normaldir. Seviyeleri normalin altında olan kişilere bu vitamin supleman olarak dışardan verilir ve kişinin beslenmesi düzenlenerek seviyeler normale çekilmeye çalışılır.
B12 Vitamini Eksikliği
Yetişkin bireylerin vücudunda ort. 4-5 mg B12 vitamini bulunur. Büyük kısmı böbrek, karaciğer ve kalpte depolanır. Eğer ki vücut dokularında bu vitamin yeterli miktarda bulunuyorsa fazlası gaita, idrar ve safra ile atılır. Eksikliği ise 150 pg/ml’ye düştüğünde hissedilmeye başlar.
Vitamin B12’nin emilimini azaltan faktörler:
- Mide mukozasının genetik veya çevresel etmenlerden dolayı zayıf olması
- Pankreas yetersizliği
- Mide salgısının azlığı
- Emilim bozukluğu hastalıklarının varlığı
- Bazı ilaçlar ve oral kontraseptifler
- Protein, A vitamini ve folik asit düzeylerinin yetersizliği
- Alım dozunun artması
İşlevini ise metabolizmadaki bazı tepkimelerde yardımcı enzim olarak gösterir. Yetersizliğinde pernisiyöz anemi ve sinir sistemi bozuklukları oluşur. Pernisiyöz anemide beyaz ve kırmızı kan hücrelerinin şekilleri bozulur ve sayısı azalır. Üstelik eksikliğinde; kol ve bacak kasılmaları, uyuşukluk, depresyon, baş ağrısı, yorgunluk, unutkanlık görülebilir. Bu aneminin tedavisinin uygulanabilmesi için öncelikle anemiye sebep olan etmen belirlenmelidir. Bunun yanında bazen sadece beslenme yetersizliğinden olabileceği gibi insan vücudundaki bazı işlevlerin yerine getirilememesinden dolayı da oluşabilir.
B12 Vitamini Kaynakları
Bazı besinlerin içeriğindeki B12’nin 100 gramda mcg cinsinden değerleri:
- Balık 2-8
- Et 2-8
- Peynir 1,2-3,6
- Karaciğer 50-130
- Böbrek 20-50
- Yürek 15-30
- Yumurta Sarısı 1-1,2
- Süt 0,1-0,6
Vitamin B12, yetişkinlerde kg başına 0,04 mcg alındığında günlük gereksinimi karşılar fakat anne sütü ilk altı ayda bebeğin gereksinimini karşılamak için yeterlidir. Bu vitamin, sadece hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. Hatta en çok da ette bulunur. Diyet, bitkisel kaynaklı besinlerden zenginse bu şekilde beslenen bireylerde eksiklik oluşabilir. Aynı zamanda besinlere yüksek sıcaklık uygulandığında ve besinlerin pişirme suları süzüldüğünde B12 kaybı artar.
Son olarak B12’nin insan ince bağırsağında bakteriler tarafından oluştuğunu destekleyen çalışmalar vardır. Bu nedenle diyetle yeterli miktarda meyve sebze tüketiminin yararlı bakterilerin oluşumunu artırdığı bilinmektedir.
Kaynak
Beslenme, Prof. Dr. Ayşe Baysal, Ankara, 2014, Syf; 227-229
Maralcan M, Ellidokuz E, Vitamin B12 Eksikliği, Güncel Gastroenteroloji 8/3
0 Yorumlar